Aşağıdaki bu bölümde, serebral palside oturma dengesini sağlamak için yararlı aktiviteler üzerinde durulacaktır.
Çocuğunuzu oturtmaya çalıştığınız pozisyon, onun sahip olduğu anormal vücut pozisyonları ile ilgilidir. Örneğin aşağıdaki şekilde olduğu gibi; eğer bacakları makaslıyorsa ve içe dönükse, omuzları aşağıya doğru ise ve kolları da içe dönükse,
onu aşağıdaki örnekte gösterildiği gibi bacakları ayrık ve dışa döndürülmüş şekilde oturtun (dikkat edilirse şekilde anne bacaklara söylenen pozisyonu veriyor). Bunu yaparken omuzlarını yukarı kaldırmaya ve kollarını dışarıya döndürmeye çalışın.
Sizin yardımınız olmadan, söylenen pozisyonda tutacak araçlarla çocuğu oturtup oyun oynamasını sağlayın. Dikkat edilecek olursa aşağıdaki çizimde, çocuğun oturduğu yere bacakları birbirinden ayırmaya yarayan bir bölüm eklenmiş.
Spastisitesi (kaslarda istem dışı kasılma) olan çocuklarda aşağıdaki şekildeki gibi onun bacaklarını kontrol ederek oturma çalışmaları yapabilirsiniz. Bu şekilde elleriniz çocuğunuzu kontrol etmeniz ve onun kol ve ellerini kullanmanız için serbest kalacaktır. Bunu yaparken çocuğunuzun kendi yüzüne dokunmasını ve bu şekilde çeşitli organlarını (burun, kulak gibi) hissetmesini sağlayabilirsiniz.
Çocuğunuzu, bacaklarını ayırarak ve ayaklarının yere düz basmasını sağlayarak, karnınızın üstüne oturtabilir ve onunla oyunlar oynayarak çok eğlenebilirsiniz. Örneğin onun kendi yüzünün bölümlerine değmesi veya tutmasını oyun haline getirebilirsiniz. Bunu yaparken çocuğunuzun omuzlarını, kollarını ve ellerini daha doğal pozisyonlara yönlendirebilirsiniz. Gerekirse dizlerinizle de onun sırtına destek verebilirsiniz.
Çocukta fonksiyonlar olumlu yönde geliştikçe, kollarını ve vücudunu oyun ve taklitlerle daha normal pozisyonlara getirebilmesini sağlayın.
Dengesinde sorun olan çocuklar, otururken düşmemek için aşağıdaki şekildeki gibi genellikle bacakları “W”pozisyonunda otururlar.
YANLIŞ OTURUŞ !
Çocuğun “W” pozisyonunda oturması mümkün olduğunca engellenmelidir çünkü bu şekilde oturuş istenmeyen deformiteleri artırır ve kalça/diz eklemlerine zararlıdır. Çocuğun bacaklarını ayırarak oturmasını sağlayacak yollar aranmalıdır. Aşağıda üç örnek verilmiştir; kütük üstünde, topukların girebileceği delikler yardımıyla ve oyuncak at üzerinde oturma bacakların ayrılmasını sağlıyor.
Oturma dengesinin gelişmesinde, çocuğa mümkün olan en az oranda destek sağlanmalıdır.
Sıklıkla, aşağıdaki örneklerde olduğu gibi kalçanın sıkıca desteklenmesi yeterli olacaktır.
Daha çok desteğe gereksinim duyan çocuklara “köşe oturma” sağlanabilir.
Çocuk için daha fazla destek gerekiyorsa, bir oturma koltuğu yapabilirsiniz. Aşağıda bir örnek verilmiştir. Elbette her çocuk aşağıda yer alan şekildeki her ayrıntıya gereksinim duymaz. Koltuğu gereksinimler doğrultusunda planlamak gerekir.
Oturma koltuğu aşağıdaki şekillerde gösterildiği gibi yerde, sandalyenin üzerinde, araba koltuğunun üzerinde, veya tekerlekli sandalyenin üzerinde kullanılabilir. Elbette bu oturma koltuğunu sözü geçen yerlere iyice tepit etmek gerekir.
Veya aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi kendiniz de tüm söylenenleri içeren tahtadan bir tekerlekli sandalye yapabilirsiniz.
Aşağıdaki şekildeki gibi bir sandalyede oturan spastik bir çocukta kaslarda aşırı bir sertleşme ve bacaklarda aşırı gerilme oluşabilir. Çocuk öne doğru kayabilir.
Sandalyenin hafifçe arkaya doğru eğilmesi, çocuğun daha iyi ve gevşek bir şekilde oturmasını sağlayabilir.
Eğer çocuk hala öne doğru yığılıyorsa,
sandalye biraz daha fazlaca arkaya doğru eğilebilir. Ancak bu çocuğun başının arkaya doğru gitmesine neden olabilir ve gözler de yukarıya yönelir. Başının altına bir yastık koyarak çocuğun bu problemleri giderilebilir.
Eğer kalçalar aşağıdaki şekildeki gibi geriye doğru eğiliyorsa, yüksek kalça kayışı yardımcı olmaz.
YANLIŞ KAYIŞ BAĞLAMA !
Bunun yerine aşağıdaki şekildeki gibi daha alttan geçen bir kalça kayışı gereklidir.
Ancak aşağıdaki şekilde olduğu gibi kalçalar öne doğru eğiliyorsa o zaman da alçaktan geçen kalça kayışı değil,
YANLIŞ KAYIŞ BAĞLAMA !
yüksekten geçen kalça kayışı iyi olacaktır.
Dikkat!
Yukarıdaki her iki serebral palsili çocukta da kalçalar iyi bir şekilde desteklenirse, bütün vücut olumlu yönde etkilenmektedir.
