Anasayfa

İzmit Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi, kısa adıyla İREM, Kocaeli Üniversitesi’ne bağlı bir merkez. İREM’de dans eden felçli hastalar ya da serebral palsi hastası çocuklarla şarkı söyleyerek onlara tedavi uygulayan fizyoterapistler görmeniz mümkün. Patch Adams filminden bir kare gibi duran bu görüntüler sağlık sistemimizde görmeye pek de alışık olmadığımız türden.

Felç rehabilitasyonunda dans, MS, Kafa Travması, Spastik Paraparezi, Omurilik Yaralanması
Felç rehabilitasyonunda dans

İREM aynı zamanda Fizik Tedavi alanında birçok yeniliğe imza atmış bir merkez. İş ve Uğraşı Terapisi, felçli hastalar için Zorunlu Kullanım Tedavisi, serebral palsi hastası bebeklerin henüz daha kuvözdeyken tedavi sürecinin başlaması, ODTÜ ile birlikte geliştirilen yüzde yüz yerli ‘yürüme robotu’, beyin dalgaları değiştirilerek yapılan nörogeribildirim uygulaması ve son olarak dünyada bu şekilde bir örneği bulunmayan dansla terapi merkezin ilklerinden sadece birkaçı… Şimdi ise yine ODTÜ ile birlikte omirilik felçli hastaları yürütebilecek egzo exso-skelaton adı verilen bir robot üzerine çalışmalar devam etmekte. Koceli Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erbil Dursun, İREM’i insanhaber’e anlattı.

Tıp belki de ‘insan odaklı’ mesleklerin ilk sırasında yer alıyor. İREM bir fizik tedavi merkezi, ve burada hastaların yüzü gülüyor. Bunu nasıl başarıyorsunuz?

Burada hastaların yoğun terapi bulma imkanları var. ‘Adet yerini bulsun’ cinsinden tedaviler değil, hastaların kendi tıbbi ihtiyaçlarına göre düzenlenen ve Türkiye’nin birçok yerinde hiç uygulanmayan tedavilerin yapılması hastaları mutlu ediyor bu birinci neden. İkinci neden; buradaki çalışan arkadaşlarımızın hepsinin çok insani vasıflara sahip olması. Hastalarımız burada sanki kendi evlerindeymiş gibi hissettiklerini söylüyorlar. Üçüncüsü de hastalar birlikte sosyalleşiyorlar. Ve sosyalleşmeleri açısından da etkili olan bazı terapiler var. Örneğin dans ile terapi gibi. Düşünün; felçli hastalar dans ediyorlar ve burada mutlu oluyorlar elbette.

Bugün adım başı fizik tedavi merkezine rastlamak mümkün. Çoğu özel olmakla birlikte devletin ve üniversitelerin de fizik tedavi merkezleri var. İREM’i diğerlerinden ayıran nedir sizce?

Buranın en önemli özelliği İREM’deki tüm çalışanların birlikte hareket etmeleri. Burada çalışanlar arasında bir çekişme veya bir kavga ki bizim meslekte sık yaşanır bu; fizik tedavi doktoruyla fizyoterapist arasında anlamsız çekişme… Böyle bir şey yok. Herkes birbirine çok saygılı.Türkiye’de hiçbir yerde olmayan yeni bir terapist mesleği de burada çalışıyor. İş ve uğraşı terapistliği. İREM aynı zamanda Türkiye’nin ilk iş ve uğraşı terapistlerini yetiştiren okul. Burada fizyoterapisti, iş-uğraşı terapisti, ortez teknisyeni, spor akademisinden mezun olan arkadaşlarımız bir arada çalışıyorlar. Özel eğitim uzmanlarımız var. Bu arkadaşların hepsi birbirleriyle uyum içinde tabii hekimler ile beraber. İkincisi; hastanın ne kadar tedaviye ihtiyacı varsa o kadar tedavi imkanı sağlanıyor. Bir felçli hastanın tedavisi genelde iki buçuk-üç saat sürüyor. Bazı özel durumlarda bu beş-altı saate kadar uzayabilir. Yani hasta odaklı bir anlayışımız var. Hastaları müşteri olarak görmeyen bir ekibiz. Üçüncü konu ise; değişik tedavilerin yapılması çok önemli. Türkiye’de başka hiçbir yerde yapılmayan ya da çok nadir yerlerde yapılan tedavilerin burada uygulanması bir farkımız olabilir. Örneğin kafatasından elektriksel stimülasyon uygulaması, yine beyin dalgalarını değiştirerek yaptığımız nörogeribildirim uygulaması gibi tedaviler hiçbir yerde yapılmıyor. Felçte el-kol gelişimi için Zorunlu Kullanım Tedavisi, isim babası bizim olduğumuz, Türkiye’de ilk defa bizim uyguladığımız bir tedavi şekli mesela. Felçte yutma bozukluğu rehabilitasyonu bizimle beraber Türkiye’de sayılı merkezde yapılıyor. Örneğin daha kuvözdeyken serebral palsi riski taşıyan bebeklere rehabilitasyona başlamamız yine bir farklılık.

Tıpta ‘hastalık yoktur, hasta vardır’ ilkesi bu merkezde geçerlidir diyebilir miyiz?

Çok geçerli. Her hastaya uygun terapiyi bulup ona göre bir planlama yapmak lazım. Yoksa ezbere her hastaya aynı şeyi yapalım. Böyle bir uygulama olamaz. Bir tek hekim değil, bütün ekip tarafından; fizyoterapist, iş uğraşı terapisti, ortez teknisyeni, özel eğitim uzmanı… Hepsi tarafından değerlendirilip gerekli tedavi ve rehabilitasyon programlarının her hasta için farklı farklı çizilmesi lazım.

Hastanın ‘kendini iyi hissetmesi’ -psikiyatriyi ayrı tutarak- tıbbın alanına girer mi sizce? ‘İyi hissetmek’ tedavinin bir parçası mıdır?

Özellikle bizim önemli bir alanımız bu. Psikiyatristler ve psikologlar bizim destek aldığımız grup içerisindeler. Felçli hastaların % 30’una yakınında depresyon olabiliyor. İhtiyaç duyduğumuzda psikiyatri bölümümüze yönlendiriyoruz hastalarımızı. Psikiyatri kliniğimizde psikologlar da çalışıyor. Depresyonun tedavisinin yapılması hastaların tedaviye katılımını ve tedavinin başarısını ciddi oranlarda artırıyor. O bakımdan elbette bizim için hastanın mutluluğu ve motivasyonu çok önemli.

Burada dans eden, step yapan hastalar görüyoruz. Ve felçli hastaları dinlediğimiz zaman bunları kendileri için bir mucize olarak tanımlıyorlar. Bu aktivitelerin bir önemi de bu sanırım.

Dans veya diğer aktivitelerin önemi elbette motivasyon sağlamak olarak da düşünülebilir. Ancak burada esasen biz o sırada denge kordinasyon egzersizleri yaptırmış oluyoruz hastalara. Bu konuda bir araştırma sürüyor şu anda. Mesela dünyada yok bu şekilde dansla terapi uygulaması. Dünya tıbbına bir şey katma noktasında örnek bir uygulama diyebiliriz. Burada motor sistemin, denge sisteminin olumlu yönde geliştirilmesi için çalışıyoruz. Örneğin hastalardan gelen geribildirimlerde, hastalarımız dans terapisinden sonra belediye otobüslerinde daha rahat yolculuk yapabildiklerini söylüyorlar.

İş ve uğraşı terapisine değindiniz ama onu biraz açabilir miyiz? Hastaların günlük hayatına devam etmesi için ne tür terapileri kapsar? Önemli olan noktalar nelerdir?

Şöyle bir örnek verilir: Fizyotrapist hastaya yürümeyi öğretir, iş ve uğraşı terapisti hastaya dans öğretir. Ayrımını yapmak için böyle bir cümle kullanılır. Günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmelerini kolaylaştıracak terapileri uygularlar. Bunlar neler olabilir? Sabah kalktınız elinizi yüzünüzü yıkamaktan tutun, dişinizi fırçalamaya, saçınızı taramaya, yemek yemeye, ütü yapmaya, ev işlerinizi yapmaya, çalışma hayatınızdaki işleri yapmaya yardımcı olmak için uygulanan terapilerin bir bütünüdür. Malesef ülkemizde bu tür terapi okulları açılmadılar. Yurt dışında bu tür okulların 50-60 senelik geçmişleri var. Biz bu okulumuzu 2001 yılında kurduk. Bir kaç özel üniversitede açıldı diye biliyorum ama işlevsellikleri hakkında bilgi sahibi değilim. Alanında hala tek bu okul diyebilirim.

Merkezinizde yer alan robot tedavisi sanırım ilkleriniz arasında yer alıyor. Çoğumuz robot tedavisini popüler bir örnek üzerinden, İbrahim Tatlıses üzerinden, ve de sansasyonel haberler aracılığı ile öğrendik. Sonrasında ise pek çok merkezde inanılmaz ücretlerle robot tedavileri başladı. Tek başına robot tedavisi böyle mucizevi bir şey midir?

Felçte robot kullanımı
Rehabilitasyonda Robot Terapisi

 

Rehabilitasyonda tek tedavi söylemi diye bir şey kesinlikle olamaz. Yani ‘robota girdi yürüdü, robata girdi kolunu kullanmaya başladı’ bu tamamen tıbbi olmayan bir görüş. Rehabilitasyon tıbbında uygun olan tüm terapilerin kombinasyonlar şeklinde hastalara uygulanması çok çok önemli . Robotik çalışmalar rehabilitasyon çalışmalarının sadece bir tanesi. Robot yararlı evet. Ama esas konvansiyonel rehabilitasyon çalışmaları ile beraber yapılırsa yararlı. Dünyada bugün robotla ilgili yapılmış olan tüm çalışmalar şunu gösteriyor ki, eğer robot uygulamaların geleneksel tedavilerle beraber uygularsanız bir yararı oluyor. Tek başına robota koyduğunuz zaman bir yararı olmuyor. O halde buradan yola çıkarak robotu sansasyonel hale getirmenin bir alemi yok. Bu merkezde robot olması çok güzel bir şey ama bir o kadar da zor bir şey. Pahalı bir cihaz çünkü. Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nden mühendisler ilk Türk rehabilitasyon robotunu imal ettiler, ben onların danışmanlığını yapmaktan büyük bir gurur ve onur duyuyorum. Bu mühendis arkadaşlarımız yüzde yüz Türk malı bu robotu üretti. Yabancı robot 1 milyon 400 bin lira iken şu anda bu robot onun üçte bir fiyatına satılıyor. Ve şu an Türkiye’de 25 merkezde var. Dünyada zaten iki tane marka vardı. Üçüncüsü Türkiye’de yapıldı. Arkadaşlarımız büyük risk alarak bu işe girdiler. Ve desteklenmeleri gerekir. Beş kuruş paraları olmadan, borç altına girerek, kredi alarak yaptılar bu işi. İsteseydi hepsi birer firma açıp yurt dışından mümessillik bulup çok da zengin olabilirlerdi kısa sürede. Onlarla beraber böyle bir robotun yapılmış olması çok büyük bir olaydır Türkiye için. Şu anda egzo exoskeleton dediğimiz bir robot şekli var ki özellikle omurilik felçlileri o robotu takacak ve yürüyecek. Yurt dışında kullanılıyor. Onun TÜBİTAK’tan kredisi çıktı. Şimdi harıl harıl ona çalışıyor arkadaşlarım. Ben de yine naçizane danışmanlarıyım. Ama tekrar başa dönecek olursak robot tedavisi rehabilitasyonun sadece bir uygulama şeklidir. Herhangi bir tedavi rehabilitasyonda tek başına uygulanır demek yanlıştır. Böyle bir şey yoktur.

Küreselleşme çağında toplumlar asık suratlı ve mutsuz. Ve bu durumun sanırım fiziksel yapımıza, kaslarımıza da etkisi var. Önceden çok da duymadığımız bilmediğimiz fibromiyalji gibi bir tanım var artık hayatımızda. Yaşam biçimimizle bu tür hastalıklar birbirini tetikleyen şeyler midir?

Fibromiyalji sendromunun nedenleri çok geniştir, aslında tam olarak da bilinmiyor nedeni ama şunu çok rahatlıkla söyleyebilirim. Mutsuzluk, umutsuzluk ki ülkemizde bu yaşanıyor büyük bir ihtimalle, bunlar duruşu bozuyor. Dolayısıyla elbette mutsuzlukla hastalıklar arasında çok ciddi korelasyon kurulabilir.

Sistem doktorların da mutsuzluğuna katkı yapmakta oldukça cömert. Mutsuz bir doktor -çalışma şartlarıyla, mesleğiyle ilgili bir mutsuzluk- hastalarını iyleştirme konusunda zorlanır mı?

Sorunun gelişinden cevabı belli aslında. Her meslek için bu geçerli, sadece hekimlik için değil. Dolayısıyla hekimlik mesleği önemli bir meslekse ki insan sağlığıyla uğraştığı için önemli bir meslek, o zaman hekimin tabii ekonomik olarak bağımsız olması lazım. Ama tam tersi bir durum vardır bugün. Daha çok yarışa dayalı bir kazanç söz konusudur ki bu durum hekimleri büyük stress altına sokmaktadır.

Siz mutlu bir doktor olmak için neler yapıyorsunuz? Yoğun temponuzda müziğin önemli bir yeri var sanırım. Bu konuda bir öneriniz var mı?

Müzikle ben çocukluuğumdan beri uğraşıyorum. Hekimlerin zor bir yaşantısı vardır. Hasta sorumluluğu çok ağırdır. Her an onları düşünürsünüz. Dolayısıyla rahatlamak için sanata ihtiyaç duyarsınız. Hekimler arasında çoktur biliyorsunuz sanatla uğraşan. Bunun bir nedeni de budur. Bütün öğrencilerime de mutlaka birer enstürmanla uğraşmalarını söylüyorum. Çok iyi çalabilirler veya çalamazlar, hiç önemli değil. Bir bağlama çalsınlar, bir kaval üflesinler. En basit çalınabilecek enstürmanlardan en zoruna kadar müzikle veya herhangi bir sanatla uğraşsınlar. İnsanın insanca yaşaması için sanat gereklidir.

Vildan Tekin / İnsanHaber  http://insanhaber.com/saglik/felcli-hastalar-icin-siradisi-bir-tedavi-49500

This Post Has 16 Comments

  1. satılmış

    hocam iyigünler babam şubat sonunda beyine pıhtı atma sonucu yutma ve konuşması gitti bunun icin sizden ne yapabiliriz bize bir yardımcı olabilirmisiniz

    1. Prof. Dr. Erbil DURSUN

      Hastanın genel olarak ve yutma fonksiyonuna özel olarak değerlendirilmesi gerekir. Yutma çekimi önemlidir. Geçmiş olsun.

  2. Perihan

    Hocam Babam 76 yasinda yuksek tansiyibdan beyin kanamasi sonucu kismi felc oldu sol tarafibdab su anda sol elini kullanabiliyor ayagida hissediyor ayaga kaldiriyieuz bel kismini tam kaldiramiyor fizto terabistle ilk gunlerde hareketler yaomus basit oturma kalma hareketlerini kendi yapıyordu sinra tapnak ustenedi birakti su an tekrar yürümek istiyor bu konu da yardimci olurmusunuz

  3. ariya

    Hocam 6 yaşında bir kızım var.doğum sırasında oksijensiz kaldığı için sağ elini az kullanıyor ve görme bozukluğu var.mr sonucuna göre sol beyin hasar görmüş.gözü için tedavi yok dediler ne yapabiliriz hocam.sağ kolunu da az kullanıyor.Kıyafetlerini kendi başına çıkaramıyor.bize bir yol gösterin hocam.teşekkür ederiz sizlere

    1. Serebral palsi’de çok detaylı rehabilitasyon çalışmalarına ihtiyaç oluyor. Maalesef bu gibi durumlarda hem tanı yönünden geç kalınıyor hem de tedaviler yetersiz uygulanıyor. Sadece germe ve hareket egzersizleri ile bir sonuca varmak olanaklı değil. Veya yine bu aralar çok moda ama maalesef hiçbir tıbbi geçerliliği olmayan tedavilerle ilerleme kaydetmek imkansız. Öncelikle bunlara dikkat edin (örneğin ozon’un, refleksolojinin hiçbir bilimsel geçerliliği yoktur). Web sitemizi incelerseniz neler yapılabileceğini görürsünüz. Aşağıdaki yazılarımı da incelemenizi rica ederim. Bunların içinde en önemlilerinden birisi https://felc-romatizma.com/serebral-palsi/ailelere-serebral-palsi-kilavuzu yazımdır. Lütfen facebook adresiniz varsa beni ekleyin: ProfDr Erbil Dursun. Ayrıca daha detaylı konuşabilmek için sekreterimi arayıp bana ulaşabilirsiniz (0-530-3711855). Temasta kalalım. Geçmiş olsun.
      Yararlanabileceğiniz yazılarım:
      https://felc-romatizma.com/serebral-palsi
      https://felc-romatizma.com/serebral-palsi/ailelere-serebral-palsi-kilavuzu
      https://felc-romatizma.com/neden-botox-2
      https://felc-romatizma.com/serebral-palsi-tedavisinde-dikkat-edilecek-noktalar
      https://felc-romatizma.com/felcli-hastalar-icin-robot

  4. harun

    Merhaba hocam babam 67 yasinda beyin kanamasi gecirdi sol tarafi felc ama hissedebiliyor.5aydir yatiyor simdi sag bacagi ve kalcasi cok agriyor ayaklarinda sislikler oluyor genellikle neden acaba agri ve sislik hocam

    1. Felç tedavileri ve rehabilitasyonları iyi yapılmazsa hasta gün geçtikçe daha kötü duruma gidebilir. Ağrı ve şişliğin birçok nedeni vardır. Hangisinden dolayı oluyor tabii ki buradan bilemem. Yapılabilecek çok şey var. İyi ve doğru planlanan rehabilitasyon programları çok önemli.

      1. Dilek

        İi gunler doktor bey benim babam 4 senedir sol tarfndan felc gecirdigi icin yatiyor kimildayamiyor ama hissdeiyor .litfen bize yardimci olun 05071800473

        1. Yapılabilecek çok şey var. İyi ve doğru planlanan rehabilitasyon programları çok önemli. Kasılmalar için toksin enjeksiyonları merkezi öneme sahip. Olumlu ilerlemelerin kaydedilebilmesi için yerinde ve doğru tedaviler uygulanmlalı. Farklı tedavi yöntemlerini birlikte uygulamak gerekiyor: Tecrübeli ellerde uygulanacak toksin enjeksiyonları, robotik uygulamalar, nöro-geribildirim uygulamaları. sanal gerçeklik tedavileri, ve daha niceleri. Maalesef bunlar hemen hiçbir yerde uygulanmıyor. Öncelikle şu linkimizi iyi inceleyin: https://felc-romatizma.com/felc-tedavisinde-dikkat-edilecek-noktalar. Lütfen facebook adresiniz varsa beni ekleyin: ProfDr Erbil Dursun. Ayrıca Daha detaylı konuşabilmek için sekreterimi arayıp bana ulaşabilirsiniz (0-530-3711855). Temasta kalalım. Geçmiş olsun.
          Yararlanabileceğiniz diğer yazılarım:
          https://felc-romatizma.com/transkraniyal ;
          https://felc-romatizma.com/ngb-ile-beyin-dalgalarinizi-degistirebilirsiniz ;
          https://felc-romatizma.com/felc-tedavisinde-dikkat-edilecek-noktalar ;
          https://felc-romatizma.com/neden-botox-2 ;
          https://felc-romatizma.com/felcte-dans-tedavisi ;
          https://felc-romatizma.com/felcli-hastalar-icin-robot ;

  5. elif alpan

    Merhaba hocam 29 aralik 2014 ta dogum yaptim cocugum beyin kanamasi gecirdi cok salik emme gucu yok nasil gelir halen guvezde yatiyo sakarya egitim arastirma hastanesinde bana lutfen yardimci oll

    1. Şu anda tedavilerine devam edin. Metabolik olarak stabil hale gelince sıkı bir takip gerekir. Geçmiş olsun.

  6. harun

    Merhaba hocam babam beyin kanamasindan 2ay yogun bakimda kaldi 10gun serviste kaldiktan sonra eve yolladilar beslenmesini pegle yapiyoruz sol tarafi felcli ama hissedebiliyor fizik tedavi icin agizdan beslenmesi gerekiyor denildi 1bucuk ay oldu halen daha agizdan su verince oksuruyor bilinc yerinde konusmasida duzeldi simdide sag bacaginda agri.olmaya basladi nezamana kadar boyle devam eder. fizik tedavisi nezaman gormeye baslar ve duzelme ihtimali varmi

    1. Fizik tedavi ve rehabilitasyon mutlaka uygulanmalı. PEG ile beslenme devam ederken rehabilitasyon uygulanmaz diye asla birşey yok. Yutma rehabilitasyonu bu aşamada çok önemli. Geçmiş olsun.

  7. Serap şahbaz

    Hocam 59 yaşında annem 23 nisan 2014 yıllında yüksek tansiyondan beyin kanaması geçirdi iki kez beyin amalıyatı oldu sağ kafa tasının yarısı yok şant takıldı şu an sol tarafı felc hiç tutmuyo 2 ay yoğum bakımda kaldı daha sonra taburcu edildi bir ay kadar evde kaldı ıkı ay boyunca fizik tedavi aldı ama halen bir gelişme yok acaba ayağa kalkması mumkunmu bize yardımcı olursanız cok sevınırız şimdiden teşekkür ederiz

    1. Felcin ağırlığına, zamanında ve yeterli yapılan rehabilitasyon uygulamalarına bağlı olarak felçte gelişme olup olmayacağı belirleniyor. Hep yazıyorum çünkü çoğunlukla bu tip sorular soruluyor. Felçte olumlu ilerlemelerin kaydedilebilmesi için yerinde ve doğru tedaviler uygulanmlalı. Farklı tedavi yöntemlerini birlikte uygulamak gerekiyor: Tecrübeli ellerde uygulanacak toksin enjeksiyonları, robotik uygulamalar, nöro-geribildirim uygulamaları. sanal gerçeklik tedavileri, ve daha niceleri. Maalesef bunlar hemen hiçbir yerde uygulanmıyor. Lütfen facebook adresiniz varsa beni ekleyin: ProfDr Erbil Dursun. Ayrıca Daha detaylı konuşabilmek için sekreterimi arayıp bana ulaşabilirsiniz (0-530-3711855). Temasta kalalım. Geçmiş olsun.
      Yararlanabileceğiniz diğer yazılarım:
      https://felc-romatizma.com/transkraniyal ;
      https://felc-romatizma.com/ngb-ile-beyin-dalgalarinizi-degistirebilirsiniz ;
      https://felc-romatizma.com/felc-tedavisinde-dikkat-edilecek-noktalar ;
      https://felc-romatizma.com/neden-botox-2 ;
      https://felc-romatizma.com/felcte-dans-tedavisi ;
      https://felc-romatizma.com/felcli-hastalar-icin-robot ;
      https://felc-romatizma.com/zkt-felcte-zorunlu-kullanim-tedavisi-felc

Prof. Dr. Erbil DURSUN için bir cevap yazın Cevabı iptal et